De symptomen van hyperventilatie onderzoeken, begrijpen en beheersen
Heb je wel eens gehoord van hyperventilatie? Waarschijnlijk wel! Een acute aanval van hyperventilatie kan heel beangstigend zijn.
Terug naar de basis
Heb je wel eens gehoord van hyperventilatie? Waarschijnlijk wel! Een acute aanval van hyperventilatie kan heel beangstigend zijn. Het wordt gekenmerkt door een snelle, oppervlakkige en hoorbare ademhaling; neusademhaling is vaak nergens te bekennen. Mensen die er last van hebben, kunnen symptomen ervaren als duizeligheid, kortademigheid, hartkloppingen, zweten, beklemmend gevoel op de borst, tintelingen in de handen of zelfs het gevoel flauw te vallen. Het is zeker geen picknick! Maar heb je je ooit afgevraagd hoe dit gebeurt? Laten we dat in deze blog onderzoeken!
Hyper (over)ventilatie (ademhaling)
Hyperventilatie betekent letterlijk 'overademen'. Tijdens een aanval van hyperventilatie verdrijft het lichaam te veel kooldioxide (CO2) door te snel te ademen, waardoor de zuurgraad van het bloed verandert. Normaal gesproken heeft bloed een pH-waarde tussen 7,35 en 7,45. Minder CO2 betekent minder zuur bloed. Je zou het kunnen vergelijken met 'koorts' in het bloed tijdens hyperventilatie, wat de symptomen tijdens een aanval verklaart. Daarnaast zorgt een verlaagd CO2-gehalte ervoor dat de bloedvaten zich vernauwen, waardoor er minder zuurstof wordt toegevoerd aan weefsels en organen, wat resulteert in een gevoel van ademnood.
Hoe hyperventilatie stoppen
Een aanval van hyperventilatie kan worden verlicht door minder te ademen, ondanks het gevoel van ademnood. Dit lijkt misschien paradoxaal, maar probeer de volgende oefening: adem in, adem uit en houd je adem twee tellen in. Herhaal dit een paar keer tot het comfortabel aanvoelt. Breid de ademhalingen geleidelijk uit tot maximaal tien tellen. Ga dan stap voor stap terug naar twee tellen. Oefen deze techniek van tevoren en gebruik hem tijdens een aanval. Deze oefening is echter niet alleen effectief bij hyperventilatie! Tijdens bijvoorbeeld een ijsbad kan deze oefening ook helpen om het lichaam te kalmeren. Langzaam ademhalen veroorzaakt een staat van ontspanning door het parasympathische zenuwstelsel (rust-en-verteer staat) te activeren.
Beweeg je kont!
Last van hyperventilatie maar geen zin in bovenstaande oefening? Beweeg! Maak een stevige wandeling, spring, ren de trap op en af, doe squats of span je spieren aan door je handen stevig tegen elkaar te drukken. Lichamelijke activiteit zet je lichaam aan om meer CO2 te produceren, wat helpt om het zuurstof- en kooldioxidegehalte weer in balans te brengen. Vind je nog steeds geen verlichting? Soms kan afleiding zoeken ook helpen: neem een slok water, ga naar buiten, lees hardop of doe een Sudoku puzzel. Het belangrijkste is om te ontdekken wat voor jou het beste werkt!
Chronische hyperventilatie
Veel mensen zijn bekend met het concept van acute hyperventilatie, dat vaak optreedt als gevolg van angst of stress. Er bestaat echter ook een aandoening die chronische hyperventilatie wordt genoemd. Dit probleem blijft vaak onopgelost omdat het niet altijd wordt gediagnosticeerd. Symptomen worden vaak wel herkend, maar niet toegeschreven aan ademhalingspatronen. Bij chronische hyperventilatie ademen mensen consequent te snel, te diep en te veel. Als gevolg daarvan ontstaat er een onbalans tussen zuurstof en kooldioxide. Het begin van de symptomen varieert afhankelijk van hoe het lichaam reageert op de afname van kooldioxide. Mensen met chronische hyperventilatie lopen een verhoogd risico op acute hyperventilatie-aanvallen.
Ontdek je ademhalingsfrequentie
Hoe vaak adem je per minuut? Normaal gesproken ligt de gemiddelde snelheid in een normaal ademhalingspatroon rond de 12 tot 15 ademhalingen per minuut. Dit is echter slechts een richtlijn, dus je hoeft je geen zorgen te maken als jouw tempo er iets boven of onder ligt. Laten we samen meten! Ga rechtop zitten en volg je normale ademhaling. Zet een timer op één minuut. Tel gedurende deze tijd je ademhalingen. Eén inademing plus één uitademing telt als één ademhaling. Voor de consistentie kun je deze meting een week lang herhalen op verschillende momenten van de dag: 's ochtends, 's middags en 's avonds. Bereken dan het gemiddelde van de week. Dat geeft je je ademfrequentie.
Wil je meer leren? Blijf op de hoogte van mijn komende blogs waarin ik dieper inga op de fascinerende wereld van de ademhaling!
Geniet van de kou,
Iris de Kock
Logopedist, ademhalings- en stemcoach
Volg me op: @iris.dekock
